Reflectieverslag

De cementen tuin – Ian McIwan

Het boek dat ik gelezen heb namelijk De cementen tuin heeft toch wel een ingrijpende inhoud die je perfect kan betrekken op het dagelijkse leven en de maatschappij. Het boek behandelt zeer zware thema's. Vier kinderen die beide ouders verliezen op korte tijd, geen contact met de buitenwereld hebben, en hun eigen moeder in het geheim begraven zodat ze niet uit elkaar zouden gehaald worden. 

De relaties tussen de kinderen worden door die tragische gebeurtenissen zeer intens. Ze moeten eigenlijk een verwerkingsproces aangaan maar tegelijkertijd worden ze constant geconfronteerd met angst, en de vraag: ‘Zullen ze ons betrappen?’. Het verwerkingsproces van een overlijden gebeurt dus niet zoals bij andere mensen. Dat ze het overlijden van hun moeder moeten verwerken is natuurlijk niet alles. De oudste dochter genaamd Julie moet het huishouden op zich nemen en zorgen voor de jongere kinderen. Ze heeft helemaal geen verstand van koken en maakt het huis ook niet schoon. 

Dit is een eerste thema dat zeker te betrekken valt op de maatschappij. De oudste van de kinderen wordt vaak aanzien als de meest verantwoordelijke, en dus diegene die de zorgfunctie en de functie van huisvrouw op zich moet nemen.

Een andere belangrijke gebeurtenis is de identiteitscrisis van Jack. Het boek is geschreven in de ogen van Jack en we krijgen dus de grootste inkijk in zijn gevoelens. Hij is vijftien jaar oud en bevindt zich in de pubertijd. Dit brengt natuurlijk heel wat gevoelens met zich mee. De thematiek van frustratie, angst, seks en geweld komen bij hem allemaal duidelijk naar voren. Hij zit in de knoop met zichzelf. Als zijn moeder overlijdt toont hij weinig emotie en verdriet in verband met haar overlijden. Hij is eigenlijk meer bezig met de praktische kant van het verhaal. Wanneer zijn moeder er niet meer is, is er niemand meer om te koken en voor de kinderen te zorgen, hij kweekt eigenlijk medelijden tegenover zichzelf omdat hij er nu alleen voor staat. Doordat hij zo in de knoop zit met zijn gevoelens en zijn psychosociale ontwikkeling begint hij allereerst frustratie te creëren tegenover de leidersfunctie van zijn zus. 

Hij kan het niet verdragen dat zijn zus de baas speelt over het huishouden. 

Hij begint zich ook te interesseren in de seksuele ontwikkeling die hij doormaakt en hij wil vooral ruimte voor zichzelf. Zijn jongere broertje Tom is eigenlijk vooral opzoek naar aandacht en nu zijn moeder er niet meer is zoekt hij die bij zijn broer en zussen. Jack ergert zich eraan en durft Tom al eens te slaan. De gevoelens waarmee de kinderen kampen zijn dus zeker terug te vinden in de werkelijke maatschappij. 

De ontwikkeling van de kinderen doorheen het boek is dus zeker een thema waar je even over kunt nadenken. Je staat even stil bij het feit dat zo'n situatie zeker niet evident is om in op te groeien. 

Dan heb je ook nog Sue, zij is jonger dan Jack maar ouder dan Tom. Haar verwerkingsproces is eigenlijk helemaal anders dan dat van de andere kinderen. Ze schrijft alle gebeurtenissen op in een dagboek en richt de teksten aan haar mama. Ze verteld over de andere personages en over wat ze allemaal doen. Ze pent haar verdriet eigenlijk neer. Sue leest jack voor uit haar dagboek en dat is een zeer belangrijk moment in de ontwikkeling van Jack. Hij krijgt te horen hoe hij in elkaar zit, wat hij doet en hoe egoïstisch hij eigenlijk wel niet is. De bittere waarheid door zijn eigen zusje verwoord zet hem aan het denken en verandert zijn gedrag aanzienlijk. Hij gaat plots meer aandacht schenken aan het feit dat hij zich sterk moet houden en er moet zijn voor de anderen. Hij wordt als het ware veel volwassener, zorgt opnieuw voor zichzelf en laat zijn nonchalante houding links liggen.

Toch merk je dat de kinderen helemaal niet klaar zijn om voor zichzelf te zorgen en ze blijven eigenlijk in de knoop zitten met het overlijden van hun moeder en met het feit dat ze hun eigen moeder begraven hebben in hun eigen huis. 

Jack blijft kampen met zijn identiteitsontwikkeling en een ingrijpende gebeurtenis op dat vlak is het feit dat hij met zijn eigen zus (Julie) naar bed gaat.

Doordat de kinderen geen contact hebben met andere kinderen raken ze volledig op elkaar gefocust. Julie had wel een vriend maar daar kon ze haar gevoelens niet bij kwijt. Wanneer haar vriend haar betrapt met Jack loopt de emmer over en belt hij de politie, hij had al langer in de gaten dat er iets niet klopte maar hij had nooit verdere stappen ondernomen. 

Het moment dat de kinderen horen dat de politie op komst is, bereikt de angst en het verdriet een hoogtepunt. De kinderen weten niet wat er zal gebeuren en vrezen vooral dat ze uit elkaar getrokken zullen worden. 

Deze gevoelens komen zeker ook aanbod in werkelijkheid want kinderen die uit hun gezin worden weggehaald hebben dikwijls heel veel schrik om elkaar te verliezen.

In het boek zitten dus zeker een heleboel thema's verwerkt die je aan het nadenken brengen over het dagelijkse leven. Het is een situatie waar misschien elementen inzitten die wat onwaarschijnlijk lijken (bijvoorbeeld het feit dat niemand opmerkt dat er nooit eens een ouder naar buiten komt) maar langs de andere kant zijn de gevoelens die erbij komen kijken wel heel oprecht. Elk kind bevindt zich in een andere crisis die perfect in verbinding gebracht kan worden met de situatie en leeftijd.